Dynastia ognia i krwi - George R.R. Martin "Ogień i krew. Część I"

Ponieważ twórczość George'a R.R. Martina od lat budzi skrajne emocje – od zachwytu do oburzenia, podobnie stanie się w przypadku Ognia i krwi. Części pierwszej. Jedni uznają go za genialne uzupełnienie historii Westeros 300 lat wstecz w stosunku do Pieśni lodu i ognia, inni zaś skrytykują go za formę – nie jest bowiem pełnoprawną powieścią, ale jedynie kroniką spisaną przez arcymaestera Gyldayna. Przyjrzyjmy się zatem, jak wypada ta publikacja.

Pierwsze wrażenie jest bardzo dobre – twarda, błyszcząca okładka oraz liczne, przepiękne czarno-białe ilustracje Douga Wheatleya sprawiają, że każdy fan Westeros z pewnością będzie chciał mieć tę książkę na półce. Poza tym historia rodu Targaryenów, jedynego w tym świecie, który potrafi władać nad smokami i przez trzysta lat niepodzielnie rządził Siedmioma Królestwami, również wydaje się idealnym materiałem na wciągającą opowieść. I tak kronikarz zaczyna od opisu podboju dokonanego przez Aegona, który wziął sobie za żony swoje obie siostry – surową wojowniczkę Visenyę oraz ciekawską i impulsywną Rhaenys, a także latał na słynnym Balerionie Czarnym Strachu. Następnie poznajemy losy kolejnych czterech pokoleń i tyluż władców zasiadających po Aegonie I na złowieszczym Żelaznym Tronie, czyli od roku 1 do 129 licząc od zawojowania kontynentu przez Targaryenów. 

Polujący na ciekawostki czy też historie powstania różnych miejsc, przedmiotów czy powiedzonek mają tu czym zaspokoić swoją ciekawość – dowiadujemy się bowiem m. in. kiedy zbudowany został słynny stół-mapa całej krainy na Smoczej Skale, czemu dornijska odwaga to symbol tchórzostwa, jak narodziły się Białe Płaszcze, czy też w jakich okolicznościach jaja podarowane w ślubnym prezencie Deanerys znalazły się na innym kontynencie. Wielu czytelników pochwali George'a R.R. Martina za niezwykłą wyobraźnię, ponieważ dość starannie opracował sobie historię Westeros i zamieszkujących go ludzi – czego przykładem jest to, że każdy członek rodu Targaryenów jest dość dokładnie scharakteryzowany, włączając w to smoki. A ponieważ niektórzy przedstawiciele tego domu zdecydowanie nie są wolni od wad, możemy albo z zapartym tchem, albo z lekkim niesmakiem śledzić ich poczynania, a także nieuchronne konflikty między nimi. Nie zabrakło też innych interesujących postaci szlachetnej krwi z pozostałych rodów – np. pomysłowych matron Martell, honorowych Starków czy sprytnych Lannisterów, choć są raczej dodatkiem do głównych bohaterów. Co ciekawe, bez trudu możemy tu znaleźć pierwowzory wielu osób z Pieśni lodu i ognia. 

Okładka pobrana ze strony wydawnictwa w dniu 07.12.2018: https://sklep.zysk.com.pl/ogien-i-krew-cz-1.html

Niestety, forma kroniki i jej momentami suchy, ubogi, a przede wszystkim nierówny styl mogą stanąć kością w gardle fanom klasycznych powieści – szczególnie z tego względu, że część wydarzeń z góry zawiera ich ocenę, występują powtórzenia epizodów już wcześniej opisanych oraz listy nieznaczących i nic niemówiących nazwisk, bądź też fragmenty, w których kronikarz przyznaje wprost, że nie wiadomo, co się dokładnie stało. Miejscami nie mogłam oprzeć się wrażeniu, że George'owi R.R. Martinowi po prostu nie chciało się niektórych elementów dopracować fabularnie. Gdyby inny autor wydał tak napisaną książkę, ostro by go skrytykowano, ale powszechnie znany może sobie najwyraźniej na coś takiego pozwolić. Warto wspomnieć, że znacznie lepiej bronią się części tekstu zawierające dialogi i bardziej rozbudowane opisy, a szczególnie dwa ostatnie rozdziały. Tu oprócz głównej, potwierdzonej oficjalnie przez opowiadającego wersji historii wspomniane są zupełnie odmienne i rozbieżne w wielu punktach relacje – pierwsza pt. Świadectwo Grzyba nieco zbereźna, druga zaś napisana przez poważanego i poważnego maestra Eustace'a. Tą część czytało mi się znacznie lepiej od reszty książki. Nie da się ukryć, że zdecydowanie wolę formę powieści z narratorem wszechwiedzącym, dialogami i zwrotami akcji – w której wiem, co się wydarzyło, a także sama mogę oceniać postępowanie i odgadywać motywację bohaterów, czy przeżywać barwnie opisane chwile szczęścia czy rozpaczy razem z nimi. W przypadku Ognia i krwi nie było to niestety w pełni możliwe. Liczyłam też na odsłonięcie rąbka tajemnicy w kwestii unikalnego DNA Targaryenów – czemu potrafią nawiązać więź ze smokami oraz dlaczego mają tak często białe włosy i fiołkowe oczy. 

Amerykańska okładka drugiego tomu, źródło: https://www.amazon.co.uk/Fire-Blood-Thrones-Targaryen-History/dp/0008307733, dostęp 07.12.2018

Tak więc sięgając po Ogień i krew. Część pierwszą warto mieć świadomość, że nie jest to samodzielna, pełnokrwista powieść fantasy, ale historyczne uzupełnienie Pieśni lodu i ognia, będące kroniką pierwszego okresu rządów Targaryenów nad Westeros, ze wszystkimi zaletami i wadami tej formy piśmienniczej. Dowiecie się zatem, jak wykuły się najistotniejsze zwyczaje wymyślonej przez George'a R.R. Martina krainy, czemu wzrósł i upadł opisywany tu ród i jak kształtowały się jego stosunki z resztą szlachty, ale nastawcie się na liczne kronikarskie skróty, niedomówienia i uproszczenia. A szkoda, bo pisarz udowodnił już nie raz, że jest mistrzem budowania napięcia i trójwymiarowych postaci, a także nieoczekiwanych, krwawych zwrotów akcji. I choć dowiedziałam się sporo o najbardziej intrygującym domu Westeros, dla mojej głodnej wyobraźni Ogień i krew. Część pierwsza nie jest w pełni satysfakcjonującym daniem. A Wy jakie macie wrażenia po lekturze? 

 

Tu znajdziecie recenzję tomu drugiego Ognia i krwi. 

Za egzemplarz recenzencki dziękuję wydawnictwu Zysk i S-ka.

Autor: George R.R. Martin

Tytuł: Ogień i krew. Część pierwsza

Tytuł oryginału: Fire and Blood vol. 1

Tłumaczenie: Michał Jakuszewski

Wydawnictwo: Zysk i S-ka

Rok wydania: 2018