Raz, dwa, trzy, wykorzeniony jesteś ty! - Naomi Novik "Wybrana"

Wybrana Naomi Novik to wciągająca powieść fantasy przesycona baśniowymi motywami, w której główna bohaterka nie tylko trafia do wieży Smoka, ale także z zaskoczeniem odkrywa swoje magiczne dziedzictwo, które postawi ją przed wieloma niełatwymi wyborami. W 2015 roku otrzymała Nebulę w kategorii najlepsza powieść.

Rzecz dzieje się w królestwie Polnii, które graniczy z wrogą jej Rusją oraz czarodziejskim Borem, z którego co i raz to wychodzą niebezpieczne istoty, zagrażając okolicznym wioskom, w tym Dwiernikowi, z którego pochodzi protagonistka Agnieszka. I właśnie ze względu na ten magiczny las w dolinie stoi wieża Smoka – czarodzieja, który ma nadzorować sytuację i reagować na kryzysy. Nie ma on służby, jednak co 10 lat wybiera jedną lokalną siedemnastoletnią dziewczynę, która z nim zamieszkuje. Wszyscy myślą, że tym razem będzie to piękna i zaradna Kasia, jednak mag zaskakuje wszystkich wskazując wiecznie brudzącą się czymś Agnieszkę, czyli narratorkę Wybranej. Ich współpraca zaczyna się serią czasem całkiem zabawnych katastrof, bo czarodziej jest wyjątkowo uporządkowany, staranny i schludny, zaś dziewczyna boi się go i jest wyjątkowo niezdarna, jednak ma zdolności magiczne. I tak oto Smok oraz Agnieszka stają się najbardziej niechętną uczennicą oraz najgorszym nauczycielem świata. Pewnego dnia ich wcale nie sielankę przerywa książę Marek, który jest zdeterminowany, by zorganizować wyprawę do Boru w celu odzyskania zaginionej tam 20 lat temu matki, czyli królowej Hanny. A że do tej pory nikogo nie udało się stamtąd wydostać, nie ma dla niego najmniejszego znaczenia...

 źródło: https://www.amazon.co.uk/Uprooted-Naomi-Novik/dp/1447294149, dostęp 14.02.2019

Historia jest poprowadzona po prostu znakomicie – stopniowo komplikuje się coraz bardziej, co i raz to ujawniając zaskakujące informacje o Borze i samych bohaterach, a fabuła oplata czytelnika niczym szczelna pajęczyna, z której w pewnym momencie nie można się już wydostać. Świat przedstawiony obudowany wokół złowieszczego lasu jest oryginalny i konsekwentny, bohaterowie nietypowi, trójwymiarowi i wiarygodni, bo np. popełniają błędy związane ze swoimi charakterami, a zakończenie powieści po prostu zapiera dech w piersi. Po przeczytaniu wielu książek fantasy coraz trudniej znaleźć mi coś wyróżniającego się i zarazem dobrze skonstruowanego, co zawładnie całkowicie moją głodną wyobraźnią, a tu Naomi Novik zrobiła to niemal z marszu! Cenię też wątki, w których postaci są poddawane próbom – a tu jest ich naprawdę sporo i wymagają one nie tylko opanowania siebie, ale też spojrzenia szerzej na otaczający świat i zrozumienia go do głębi. Przy okazji autorka umiejętnie wplata różnorodne systemy wartości, którymi kierują się poszczególni bohaterowie, dzięki czemu jest to powieść ze zgrabnie podanym przesłaniem. Ponadto bardzo sprytnie wykorzystuje znane z bajek i baśni wątki – tu szczególnie smoka i Babę Jagę, przerabiając je jednak zupełnie na swoją modłę. Bardzo odpowiada mi też styl pisarki – jak już pisałam w recenzji Mocy srebra jest gęsty, nie zanadto opisowy i pokazuje dokładnie to, co powinno się pojawić, by czytelnik wyobraził sobie daną scenę, pozwalając fabule płynąć wartkim strumieniem. Dla mojego czytelniczego podniebienia proza Naomi Novik to po prostu idealne danie (tak, też w tym znaczeniu, że potrafi pięknie opowiadać o ideałach). 

 

  źródło: https://www.bookdepository.com/Uprooted-Naomi-Novik/9781447294139, dostęp 14.02.2019

Warto poświęcić też chwilę oryginalnemu tytułowi, czyli Uprooted. Oznacza on roślinę wyrwaną z korzeniami bądź osobę wysiedloną, przesiedloną czy też wykorzenioną. I w przeciwieństwie do polskiej Wybranej odnosi się nie tylko do protagonistki, ale jeszcze do co najmniej dwóch innych postaci (nie powiem których, by nie spoilerować). Pokazuje też, że autorka potrafi dopracować każdy element powieści tak, by wszystkie idealnie do siebie pasowały. Rozumiem oczywiście, że Wykorzenieni byliby ryzykownym marketingowo tytułem z negatywnymi konotacjami, ale po przeczytaniu całości zaryzykuję stwierdzenie, że nieco lepiej oddaje sedno powieści.    

Konkludując, Wybrana to przecudna opowieść o poszukiwaniu prawdy i zrozumienia, także dla samego siebie, która całkowicie zawładnie Waszą wyobraźnią. A cień złowrogiego Boru i stojąca w nim obdarzona magicznymi mocami wiecznie umorusana protagonistka Agnieszka będzie długo rezonować w Waszej pamięci. To naprawdę dobrze wybrana lektura dla miłośników oryginalnego, znakomicie napisanego fantasy.

Za egzemplarz recenzencki dziękuję wydawnictwu Rebis.

Autor: Naomi Novik

Tytuł: Wybrana

Tytuł oryginału: Uprooted

Tłumaczenie: Zbigniew A. Królicki

Wydawnictwo: Rebis

Rok wydania: 2019 (dodruk wydania I)