Stara i nowa ludzkość – antologia „Nowoświaty”

Jak wiecie, 2021 to rok Stanisława Lema, i właśnie z tej okazji wydawnictwo SQN zorganizowało konkurs na najlepsze opowiadania inspirowane jego twórczością. Osiem zwycięskich utworów znalazło się w antologii zatytułowanej Nowoświaty, która prowadzi inteligentny, a często też zabawny dialog z utworami mistrza. I po lekturze mogę śmiało powiedzieć, że obok Anatomii pęknięcia to drugi najlepszy zbiór, z jakim ostatnio miałam do czynienia. Na czerwono zaznaczyłam zaś tytuły, które moim zdaniem są szczególnie warte zainteresowania.

 

Zbiór otwierają mocnym akcentem Dzieci Marii pióra Marka Kolendy, a jego główni bohaterowie to dwoje astronautów, którzy wrócili właśnie na Ziemię z ponadstuletniej wyprawy mającej na celu zbadanie przydatności nowej planety do ludzkiej kolonizacji. Na miejscu czeka ich jednak przykra niespodzianka – odkrywają daleko idące konsekwencje pojawienia się pewnego groźnego patogenu... Szczególnie przypadł mi tu do gustu styl autora – skondensowany i konkretny, bez jednego zbędnego słowa, a przy tym silnie oddziałujący na wyobraźnię i uczucia. Polecam Wam gorąco tę przejmującą do szpiku kości opowieść.

Adaptacja to debiut Moniki Fenc, pokazujący niepokojącą wizję zanieczyszczonej Ziemi i rozmaite próby jej mieszkańców mające na celu pozbycie się tego problemu. Z jednej strony można zauważyć, że autorka nie ma jeszcze pełnej swobody w sposobie konstruowania historii, z drugiej umieściła tu spory ładunek emocjonalny, dając czytelnikom pole do przemyśleń na temat tego, jak negatywnie wpływamy naszą planetę.

Mgły nad Atlantis Sylwestra Gdeli to jedna z gwiazd w tym tomie – nie tylko ze względu na to, że autor inspirował się moją ulubioną powieścią Lema Solaris. Z głębi oceanu wynurza się istota posiadająca wspomnienia polskiego doktora chemii Stanisława Ujazdowskiego i próbuje zrozumieć swoją naturę, a także w wyniku czego i gdzie dokładnie się znalazła. W niezwykłym Wielomieście spotyka innych naukowców, co jest pretekstem do wplecenia w fabułę wielu arcyciekawych teorii, w tym tych na temat natury człowieka. Genialne połączenie bogatej wyobraźni i skłaniającego do kontemplacji science fiction, przeczytajcie koniecznie!

Dla miłośników okraszonego humorem sf idealną propozycją będą Flaworyści Michała Antosiewicza, dziejący się w roku 2172. Protagonista, będący też narratorem, wraca z podróży kosmicznej, która z jego punktu widzenia zajęła trzy lata, jednak w związku z dylatacją czasu na Ziemi upłynęło ich aż osiemdziesiąt dwa. I gdy jego żołądek upomina się o napełnienie, okazuje się, że nie będzie to wcale łatwe zadanie, bo po przechorowaniu pewnego wirusa zdecydowana większość mieszkańców niebieskiego globu straciła zmysł smaku. Prowadzi to do wielu zabawnych, ale także groźnych sytuacji, składających głęboki ukłon najlepszej fantastyce socjologicznej. Zdrowa porcja dowcipu w połączeniu ze znakomitym pomysłem owocuje sycącym literackim daniem.

DyaB Aleksandry Stanisz porusza temat Rzeczywistości Rozszerzonej, pokazując przygody Pietra – programisty narracyjnego od fabuł literatury wschodnioeuropejskiej, który w czasie kwarantanny czterdzieści razy przeczytał Mistrza i Małgorzatę. To prawdziwy popis bujnej wyobraźni, przepleciony wątkami onirycznymi, który zaintryguje niejednego czytelnika.

 

Opowiadanie Pauliny Rezanowicz Ostatni mówi »nie« napisane jest w formie notatek do reportażu na temat Wojciecha Tokarczyka, mężczyzny, który jako jedyny sprzeciwił się eksodusowi z Ziemi. Elementy humorystyczne przetykane są tu zagadnieniami socjologicznymi i ekologicznymi, bezlitośnie obnażając prawdę na temat ludzkiej natury. Wprost przepadam za tak znakomicie napisanymi utworami – z pomysłem na formę i mocne przesłanie. Istny raj dla literackiego podniebienia!

W Decyzji Lech Baczyński stawia mieszkających w jednym z ostatnich miast na Ziemi bohaterów przed nie lada dylematem – czy ratować córkę za cenę innych żyć. Jedna z najbardziej dramatycznych historii w tym tomie, zawierająca zdrową dawkę zaawansowanej technologii i smutnej refleksji nad tym, jak skuteczni jesteśmy w niszczeniu wszystkiego dookoła.

A u Lema, ostatnia propozycja w tym zbiorze, napisana przez Marcina Bartosza Łukasiewicza, daje nam nieco odetchnąć od trudnych tematów swoją niezwykle lekką, choć bardzo pomysłową formą – z pozoru zwyczajną wymianą zdań o końcu świata. Grupa pasażerów w tramwaju rozmawia na temat zbliżającej się do Ziemi komety, pokazując pełen wachlarz ludzkich reakcji na nadciągającą zagładę. Kolejny w tym tomie utwór pokazujący złożoność ludzkiej psychiki.

Widać, że autorzy zawartych w Nowoświatach opowiadań znakomicie rozumieją twórczość Stanisława Lema i potrafią nawiązać w inteligenty sposób do tego, co w niej najlepsze – bezpardonowej oceny człowieczej natury, w tym chęci podboju wszystkiego dookoła, która z jednej strony prowadzi do dokonania niezwykłych wynalazków, z drugiej – do nieodwracalnych zniszczeń świata dookoła. Wyłania się z nich z jednej strony ponury, a z drugiej zabawny, ale zarazem bardzo prawdziwy obraz ludzkości. Dlatego też polecam tę antologię wszystkim czytelnikom, którzy lubią wysilać szare komórki przy lekturze. Możecie nabyć ją na stronie wydawnictwa SQN w formie e-booka za jedyne 4,99 zł dokładnie tu, choć ja po lekturze bez wahania zapłaciłabym za nią więcej. A dodatkową zachętą niech będzie to, że cały dochód trafi bezpośrednio do twórców, zgodzicie się chyba ze mną, iż to uczciwe rozwiązanie. I jestem ciekawa, czy po przeczytaniu również nabierzecie nieodpartej ochoty na na sięgniecie po którąś z oryginalnych pozycji Stanisława Lema.

Za egzemplarz recenzencki dziękuję autorom.

Tytuł: Nowoświaty
Autorzy: Michał Antosiewicz, Lech Baczyński, Monika Fenc, Sylwester Gdela, Marek Kolenda, Marcin Bartosz Łukasiewicz, Paulina Rezanowicz, Aleksandra Stanisz
Wydawnictwo: SQN Imaginatio
Rok wydania: 2021