Śmieszyć, tumanić, przestraszać - Marta Kisiel "Nomen omen"

Otrzymanie przez Ałtorkę* nagrody im Janusza A. Zajdla za najlepsze opowiadanie z 2017 roku świadczy o tym, że proza Marty Kisiel jest obecnie na topie – a potwierdza to wyczekiwane przez wielu czytelników drugie wydanie Nomen omen, powieści o humorystycznym zabarwieniu i historyczno-kryminalnym tle.

Główna bohaterka, czyli obdarzona wysokim wzrostem oraz bujną figurą rudowłosa Salomea Przygoda, postanawia opuścić łono lekko irytującej rodziny i przenieść się do Wrocławia, by tam podjąć studia i pracę w antykwariacie na wydziale polonistyki. Trafia przy tym do wyjątkowej stancji na ulicy Lipowej, czyli do przedziwnej kamienicy z wieżyczką, która mogła z powodzeniem występować w horrorach klasy średniej. I to bez charakteryzacji (s.22). I tak zamieszkuje z wydającymi się pączkować identycznymi starszymi paniami o dziwnych przyzwyczajeniach oraz z wojowniczą papugą nie gardzącą wafelkami maści wszelakiej. Na domiar złego wbrew woli Salki wkrótce dołącza do niej uwielbiany przez rodziców brat Niedaś, a jej jedyny do tej pory sojusznik w familii, czyli babcia, poznawszy jej nowy adres nie chce z nią więcej rozmawiać. Jednak dziewczyny z długimi blond włosami we Wrocławiu mają jeszcze gorzej – bo napada je dziwny młody człowiek, w celu nie innym jak szybkie pozbawienie ich życia, a gdy wychodzi na jaw, że agresor do złudzenia przypomina Niedasia, a także usiłuje utopić w rzece Salkę, ta postanawia wziąć sprawy we własne ręce i wraz z absztyfikantem Bartkiem oraz gospodyniami swojej stancji rozwiązać zagadkę dziwnego zachowania brata. A ma ona sporo wspólnego z wojenną historią miasta i grecką mitologią. 

Ci, którzy znają już Martę Kisiel, wiedzą, że przy lekturze jej utworów nie należy jeść ani pić – w dowolnym momencie można bowiem parsknąć ze śmiechu tak intensywnie, że nie odratuje się już trzymanej w ręku książki. Podobnie jest tym razem – absurdalne poczucie humoru i umiejętność ośmieszania każdego aspektu naszej codzienności, tu szczególnie życia rodzinnego, sprawią, że spędzicie z tą powieścią wiele zabawnych i relaksujących chwil. Wszystkie postaci są dość wyraziście scharakteryzowane i dają się lubić, a fabuła jest wokół nich bardzo zgrabnie obudowana, nawiązując do wydarzeń z czasów drugiej wojny światowej. Komedia łączy się tu wyjątkowo zgrabnie z tragedią, zapewniając kilka godzin niezłej rozrywki. Jak zwykle rozbudowany i kwiecisty styl sprawia, że albo wskoczycie w tę historię na główkę, albo też nie przebrniecie nawet przez pierwszych kilka stron – ten znak rozpoznawczy autorki wywołuje bowiem spore emocje czytelnicze, zarówno pozytywne jak i negatywne, nigdy zaś obojętność. Co powiecie na takie sformułowanie: znak zapytania właśnie dorobił się gromadki energicznego potomstwa (s.83)?

Moim zdaniem to jedna z lepszych powieści Marty Kisiel, choć trochę słabsza od Toni, ale jednocześnie najbardziej do niej podobna w podstawowym zamyśle, czyli oparciu opowieści na dawnych wydarzeniach, które w połączeniu z elementami nadprzyrodzonymi pociągają za sobą bardzo poważne konsekwencje w teraźniejszości. Wprawdzie po tym, jak bohaterowie dochodzą do sedna problemu i szukają konkretnego miejsca używając starych map, robi się nieco mniej ciekawie, a niektóre postaci (szczególnie matka i brat Salomei) są jednak ciut przerysowane, to całość czyta się z ogromną przyjemnością. W moim przypadku źródłem szczególnej radości były rzecz jasna żarty polonistyczne – szczególnie wypowiedzi Bartka nawiązujące do różnych słynnych polskich utworów romantycznych i nie tylko. A jeden z moich ulubionych cytatów to: chusteczek twoich niegodnam zakrwawiać (s. 313).

A zatem nie ma lepszego przepisu na udane niedzielne popołudnie niż drugie wydanie Nomen omen – pieczeń z mitologii greckiej z sosem z historii Wrocławia, upichconą starannie przez jedyną w swoim rodzaju Ałtorkę*, której lekko absurdalne poczucie humoru doprowadza do łez ze śmiechu lub też szewskiej pasji. A w którym obozie znajdziecie się Wy?

*To nie błąd, tak o sobie mówi Marta Kisiel i jej fani, którzy podchwycili ten żart.

Za egzemplarz recenzencki dziękuję wydawnictwu Uroboros.

Tytuł: Nomen Omen

Autor: Marta Kisiel

Wydawnictwo: Uroboros

Rok wydania: 2019 (wydanie II)